0
0
Bu günlerde bakkal amcalarla süper marketlerin mesaj savaşlarına şahit oluyoruz. Süpermarketler güçlü oldukları için bakkalları devreden çıkartıp iş yapamaz hale getirebiliyorlar. Bakkallar ise daha az sermaye ve daha az mal alımı yüzünden pahallı kalmak zorunda kalıyorlar. Bu hususta Takvamı? Fetvamı? Demek durumundayız. İşin Takva yani vicdani boyutu şu; Her mahallede her iki binanın birinin altında olan bakkallar, gerçekten insanlara çok faydalı oluyorlar. Hemen evinin yanındaki bakkaldan o an acil olan ihtiyacını kolayca alabiliyorlar. Hatta paraları yoksa bile veresiye defterleri faaliyete geçiyor. Evden telefon açtığınızda ise kapınıza kadar bakkalcı çırağı istediğiniz şeyi getirebiliyorlar. Fetva yani kurallar, serbest piyasa koşulları boyutu ise daha bir başka.
Söz konusu süpermarket bakkallara nazaran en az 1.000 katı daha fazla sermaye ile daha geniş ve ferah bir mekân ortaya koyuyor. Marketine koyduğu ürünleri bir bakkal 10 liraya mal ediyorsa süpermarket abartısız 5 liraya mal ediyor. Çok sürüm olduğu için hep taze ve yeni ürünlere sahip olabiliyor. Her türlü taksit ve kredi imkânlarını da beraberinde sunuyorlar. İşte bu yüzden de bakkallar süpermarketlerle rekabet edemez hale geliyorlar. Şimdi hangisini tercih edeceğiz? Ayıp olmasın ve nostalji devam etsin diye pahallı olan bakkalı mı? Yoksa ucuz ve çok çeşitli süpermarketimi? Eğer ilk şık tercih edilecekse sorunlar şimdi başlıyor.
O zaman terzilere ayıp olmasın diye konfeksiyon atölyelerini ne yapacaksınız? Senede 5 takım elbise yapan terzi mi? günde 5000 takım elbise yapan konfeksiyon fabrikalarımı? Köylerde her evde 5 tavuk bir horoz ve bunun sonucunda günde 5 yumurta mı? yoksa günde milyonlarca tavuk ve yumurta üreten mega üretim merkezleri mi? Günde 1.000 ekmek yapan bizim gariban fırıncı mı? Yoksa günde 1.000.000 ekmek üreten ekmek fabrikaları mı? Bir ayakkabıcı dükkânı yılda en fazla 100 takım ayakkabı imal eder. Ama bir ayakkabı fabrikası on binlerce ayakkabı imal eder. Bol kepçe lokantalarına ayıp olmasın diye yemek üreten fabrikaları ne yapacaksınız? Bu örnekler daha da çoğaltılabilir. Eğer bakkal amcaları koruma mantığı ile gidersek emin olunuz ki açlık, gıda yetersizliği, pahallılık baş gösterecektir. Burada yapılacak şey şudur; ya bakkal amca türü esnaf grupları birleşecek öyle süper market veya üretim fabrikaları ortaya çıkartacaklar, ya da bakkalını, fırınını, terzi dükkânını kapatıp sigortalı, güvenceli, yemekli, servisli süpermarketlere veya fabrikalara girip çalışacaklar. Tüketen ve ticaret üzerine kurulu toplumlarda hatırla gönülle serbest piyasa da faaliyet sürdürmek, barınmak ve beslenmek imkânsızdır.